Türkiye’nin ilk astronotu Alper Gezeravcı’nın Uluslararası Uzay İstasyonu’nda gerçekleştirdiği bilimsel deneyler arasında yer alan VOKALKORD, seste meydana gelen frekans değişiminden yapay zeka desteğiyle rahatsızlıkların tespit edilmesini sağlıyor.
VOKALKORD projesinin yöneticisi Haliç Üniversitesinden Prof. Dr. Gökhan Aydemir, AA muhabirine yaptığı açıklamada, VOKALKORD’un düşük yerçekiminin sebep olabileceği akciğer ve kardiyovasküler hastalıklarını önceden tespit etmeye yönelik bir mobil uygulama olduğunu söyledi.
Aralarında yapay zeka uzmanlarının da yer aldığı 12 kişiden oluşan bir ekiple VOKALKORD’u geliştirdiklerini dile getiren Aydemir, “İlk aşamada, akciğer kapasitesinin ve zorunlu hayati kapasitenin hesaplandığı, derin nefes alıp-verme esasıyla çalışan, sadece desibel farklarını ölçerek spirometrik verileri kaydediyoruz. İkinci safha, öksürük ve fonasyon. Bu iki safhada da ortaya çıkan ses frekansları, titreşim ölçülerek mevcut akciğer, kardiyovasküler sağlık değerlendiriliyor.” diye konuştu.
Aydemir, VOKALKORD’u Kovid-19 salgını sürecinde geliştirdiklerini kaydederek, salgın sürecinde hastaların öksürük ve fonasyon gibi verilerini yapay zeka sistemlerine yüklediklerini bildirdi.
“VOKALKORD projesiyle çok ağır aşamalardan geçtik”
Prof. Dr. Gökhan Aydemir, 2021 yılında Türkiye Uzay Ajansının çağrısını duyduklarını anımsatarak, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Yaklaşık 40 üniversite içinden Haliç Üniversitesi de VOKALKORD projesiyle katkı sağlayacağına inanarak çok ağır aşamalardan geçti. Bizim açımızdan en zor safhası NASA’nınki oldu. Çünkü bir tıbbi cihaz, bilimsel desteği, yayınları ve yayın safhaları var. Bunun dışında NASA’nın kendi eğitimlerine katıldık. Uzaya bir materyal nasıl gönderilir, bundan sonraki uzay yolculuklarında NASA bu mobil uygulamadan nasıl faydalanır gibi bütün safhaları değerlendirdikten sonra 23 Eylül 2023’te NASA tarafından deneyimiz onaylandı. Bundan önce Alper Gezeravcı ile eğitimlerimiz oldu. Gezeravcı, mühendis, pilot olması sebebiyle uygulamayı çok iyi bir şekilde uyguladı, geliştirirken katkısı da oldu.”
“Gezeravcı’dan sonraki astronotlarda da uygulamamızı kullanmayı düşünüyorlar”
Gökhan Aydemir, yeryüzü deneyleri yaptıklarını, bunun bir tanesinin de Haliç Üniversitesi’nde gerçekleştirildiğini belirterek, diğer deneyin 9 Ocak’ta ABD’de yapıldığını söyledi.
Gezeravcı’nın ses kayıtları ile öksürük ve fonasyonlarını aldıklarını dile getiren Aydemir, “Gezeravcı, her gün doğumunda ve gün batımında deneyimizi Uluslararası Uzay İstasyonu’nda bulunan sessiz odada gerçekleştiriyor ve verilerini kaydediyor. Gezeravcı yeryüzüne dönüp karantina süreci bittikten sonra, 26 Şubat’a kadar biz de deneyimizin sonuçlarını paylaşıp, uygulamayı kamuoyuna sunmak istiyoruz.” şeklinde konuştu.
VOKALKORD deneyinin Uluslararası Uzay İstasyonu’nda yer alan tablet üzerinden yapıldığına işaret eden Aydemir, “Uygulamayı tablete NASA yükledi ve yüklerken yazılımla ilgili birçok safhadan geçildi. Gezeravcı’dan sonraki astronotlarda da uygulamamızı kullanmayı düşünüyorlar. Test sonuçlarını ve bilimsel verileri açıkladıktan sonra uygulamanın faydalılığı değerlendirilecek.” dedi.
“Solunum yolu kaynaklı hastalıkları tespit edebilecek”
VOKALKORD projesinin yöneticisi Prof. Dr. Aydemir, VOKALKORD’un zor şartlarda çalışan herkesin kullanabileceği bir uygulama olacağını ifade ederek, şu açıklamalarda bulundu:
“Uygulamamızın deney kısmında akciğer fizyolojisini değerlendirmeye yönelik testler yapılacak. Akciğer kapasitesi, hayati kapasite ve zorunlu hayati kapasite saptandığında tespit edilebilen rahatsızlıklar belirlenecek. Buna ilave fonasyon, öksürük ile solunum yolu kaynaklı hastalıkları tespit edebilecek. Bir yanıyla da vücudun hayati fonksiyonları dediğimiz; nabzı, solunum sayısı, satürasyonu, elektrot vasıtasıyla EKG de çekebildiğinden her türlü sağlık hizmetini yapay zeka desteğiyle yönlendirme yapabileceğiz.”
“Gezeravcı’nın uzaydaki tecrübelerini biz de değerlendireceğiz”
Haliç Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Nihat İnanç ise üniversitenin desteklediği VOKALKORD projesinin uzayda gerçekleştirilen deneyler arasında yer almasının mutluluğunu yaşadıklarını dile getirdi.
Bunun sadece bir başlangıç olduğunu vurgulayan İnanç, “Gezeravcı’nın uzayda yaşadığı tecrübeler ve gerçekleştirdiği deneyler esnasında edindiği bilgileri biz de değerlendireceğiz. Sonraki adımlarımızı Alper Bey’in uzaydaki tecrübeleriyle birlikte şekillendireceğiz.” diye konuştu.
News
